Elektrikli araçlar sadece geleceğin araçları değil; on yıldan kısa bir süre içinde yolların tartışmasız kralları olabilirler. Rocky Mountain Institute (RMI) tarafından hazırlanan bir rapora göre, düşük desibelleri ve belirgin torklarıyla dikkat çeken elektrikli araçları, 2030 yılına kadar %62 ila %86 arasında bir küresel pazar payına sahip olabilirler.
Şimdi, biraz geriye gidelim ve 2020’ye tekrar dönecek olursak, satılan otomobillerin yalnızca %5‘i elektrikliydi. Bu rakam 2022’de neredeyse üç katına çıkarak %14‘e ulaştı. Peki, bu dramatik artışın büyük nedeni neydi?
Çin ve Kuzey Avrupa elektrikli araç yarışında ön sıralarda yer alıyor. Örneğin Norveç şu anda %71’lik bir elektrikli araç pazar payına sahip. Bu arada, küresel elektrikli araç devi Çin, 2022 yılında %27’lik bir pazar payına sahipti. Avrupa’nın geri kalanı ve ABD ise sırasıyla %20,8 ve %7,2’lik oranlarla geride kaldı. Ancak Endonezya, Hindistan ve Yeni Zelanda’ya dikkat edin – hızla arayı kapatıyorlar.
Lityum-iyon batarya paketi fiyatları ($/kWh 2022 reel)
Bu radikal değişimi ne körüklüyor? RMI’nin raporu ekonomiye işaret ediyor. Pek çok elektrikli araç, toplam sahip olma maliyetlerinin benzin tüketen muadilleriyle eşit olduğu bir noktaya ulaşmış durumda. 2030 yılına kadar, bu etiket fiyatı da aynı derecede cazip görünebilir. Örneğin Tesla Model Y‘yi ele alalım; içten yanmalı motorlu rakipleriyle maliyet açısından şimdiden eşit durumda. Üstelik bu araç tüm dünyada en çok satan otomobil unvanını elinde bulunduruyor.
Ekonomi bir yana, elektrikli araçların yükselişini başka faktörler de destekliyor. Önümüzdeki on yıla yaklaşırken bol miktarda tedarik vaat eden bir EV batarya ve otomobil fabrikaları furyası ortaya çıkıyor. ABD’de, Biden yönetiminin Enflasyon Azaltma Yasası ve İki Partili Altyapı Yasası, fabrika kurma ve yeniden donatma çılgınlığını teşvik etti.
Elektrikli araç satışlarının payı ve elektrikli araç satın almayı planlayanların payı: Küresel (%)
Elektrikli araç devriminin temel taşı olan batarya teknolojisi, 2010 yılından bu yana maliyetlerin %88 oranında düştüğünü gördü. Enerji yoğunluklarının her yıl yüzde altı oranında artarak daha iyi hale geldiğinden bahsetmiyorum bile. Grafiklerden hoşlanan biriyseniz, yıllar içinde batarya fiyatlarındaki şaşırtıcı düşüş karşısında dehşete düşersiniz.
Elektrikli araçların yükselişiyle birlikte, içten yanmalı motorların (ICE) çağı da sona eriyor gibi görünüyor. RMI’nin bulguları, benzinle çalışan otomobillere olan talebin 2017 yılında zirveye ulaştığını ve o zamandan beri her yıl %5 oranında azalarak düzenli olarak pazar payı kaybettiğini gösteriyor. 2030 yılına kadar petrole olan talep günlük bir milyon varil azalabilir. Bu da küresel petrol talebinin dörtte bir oranında azalması anlamına geliyor.
Küresel elektrikli araç satışları ve pazar payı
Elektrikle ilgili umut verici beklentilere rağmen, önümüzdeki yol pürüzsüz değil. Elektrik altyapısının iyileştirilmesi, şarj ağlarının genişletilmesi ve batarya geri dönüşümünün çözülmesi, yaklaşan zorluklardan sadece birkaçı. Yine de Çin’in bu alanlardaki zaferi bir umut ışığı sunuyor. Ülkenin başarı öyküsü, küresel elektrikli araçların benimsenmesi için bir başarılı bir örnek olabileceğini ima ediyor.
RMI’nin tahminleri iddialı olmakla birlikte, bu tahminlere şüpheci bir yaklaşımla bakmakta önemlidir. Elektrikli araçların benimsenme yörüngesi, politika değişiklikleri, kamuoyu duyarlılığı dalgalanmaları ve beklenmedik sosyo-politik veya ekonomik gelgitler gibi öngörülemeyen faktörler nedeniyle değişebilir. Görünüm iyimser olsa da, 2030’a giden yol öngörülemez olmaya devam ediyor.
Ülkemizde de bazı eksiklikler bu nedenlerin başını çekiyor. Mesela hala yeteri kadar şarj istasyonları bulunmuyor ve şarj başında bekleme süreleri uzuyor. Halen düzenli olarak Tesla Model Y satışları ülkemizde devam ederken yeni Model 3’ün de önümüzdeki aylarda satışa sunulmasıyla şarj istasyon talebi daha da artacaktır. Elektrikli araç kullananların madur olmaması için başta ZES, Trugo gibi firmaların daha çok yatırım yaparak ağı genişletmelerini umuyoruz.
Ayrıca bkz: Almanya benzin istasyonlarında elektrikli araç şarj cihazlarını zorunlu kılacak
